Danişmend Alevî Devleti (1071-1178)

Danişmend Alevî Devleti (1071-1178)

Malazgirt savaşından sonra Alevîlerin yoğun olarak yaşadığı Amasya, Merzifon, Niksar, Tokat, Sivas, Divriği, Seyit Gazi, Çorum, Kemerhisar, Malatya bölgelerinde 1071-1178 yılları arasında Alevî Danişmend Devleti hüküm sürdü. Devletin kurucusu Danişmend Gazi’dir.

Kısa sürede Alevî Devleti genişledi ve güçlendi. Danişmend Gazi Atalarının şehri olan Malatyayı almak istiyordu ve 1097 yılında Malatya’yı kuşattı. Selçuklu Hükümdarı 1. Kılıçarslan Danişmend Alevîlerin aşırı güçlenmesinden ve genişlemesinden çekinerek Malatya üzerine yürüdü. İki ordu Malatya surlarında karşı karşıya geldi. Bu sırada İznikin haçlılar tarafından kuşatıldığı haberi gelince 1. Kılıçarslan Danişmend Gaziyle anlaşma yaparak İznike doğru gitti. Ama Selçuklu başkenti İznik, Haçlıların eline geçti.
Alevilerden korkan ve savaşmayı göze alan Selçuklu Danişmend Gaziden yardım istedi. Danişmend Gazi yardım etti. Haçlılara ağır kayıplar verdirdiler.
Danişmend 1098, 1101 yıllarında Malatya’yı yeniden kuşattı. Malatya kumandanı Khuril, Antakya prensi Boemondan yardım istedi. Savaşlar oldu. Danişmend yendi. Yardıma gelen Baemondu tutsak etti. Niksara geldi. Amasyada Haçlı ordusuyla çarpıştı. Daha sonra 1102 yılının 18 Eylülünde Malatya ya bir sefer daha yağtı ve nihayet Ata şehri Malatya’yı aldı.Daha sonra Danişmen Han 1105 yılında Niksarda Hakka yürüdü. Selçuklular Arap Alfabesi kullanırken o dönem sikke’lerinde, Danişmend Alevî Devleti para ve sikkelerde latin alfabesi kullanmıştır. Ve bu sikkelerde islam motifleri yoktur. Motif ve semboller Alevî kanaklı semboller ve motiflerdir. Danişmend gazinin naaşı Hristiyan ve Müslüman adetlerinde yer almayan, Alevî geleneğine uygun bir biçimde yani Mumyalanarak, Niksarda türbesine konmuştur.
Danişmendin hakka yürümesinden birkaç yıl sonra , 1. Kılıçarslan Maltayayı kuşatmış ve almıştır. Daha sonra Danişmend Gazi’nin oğlu Emir Gazi Malatyayı tekrar aldı. Sakarya ya kadar olan Selçuklu hakimiyetine son verdi. Diğer bölgelere sıkışan selçuklu zor günler yaşadı.

Bizans Tarihçisi Ostrogorsky şöyle der:
“Bu sıralarda baş düşman Konya Selçuklu Sultanlığı değil, Malatyadaki Danişmendli Emirliği idi.”

O dönem Abbasi Halifesi Emir Gazi’ye hediyeler göndererek onun anadoludaki hakim güç olduğunu kabul etti. Emir Gazi 1134 yılında Hakka yürüdü. Türbesi Kayseri Pazarören’de kendi adıyla anılan köydedir. Ardından Melik Gazi hüküm sürdü ve o da 1143 yılında Hakka yürüdü. Naaşları Mumya’lanırdı. Daha sonra Danişmendler Elbistan-Malatya kolu, Kayseri ve Sivas kolları olarak 3e bölündüler. Bu zayıflamayı fırsat bilen Selçuklular 1173 yılında kayseri, 1175 yılında sivas, 1178 yılında Elbistan-Malatya kolunun egemenliğine son verdiler. Tarihten bir Alevî yıldızı daha kaydı.


Şeyhi Danişmendi Veli
Cümlesi birdir er yolu
Yunus dervişler kulu
Taptuk gibi serveri var
Yunus Emre



Şeyhi Danişmendi fakı
Gönül yapan bulur hakkı
Sen bir gönül yıktın ise
Gerekse var yüzyıl oku
Yunus Emre


İslam Ansiklopedisi 3. Cilt sayfa 476’ da şöyle der::::

“ Anadolunun mühim bir kısmında bir asra yakın zaman hakim olan Danişmendlilerin oralarda pek çok Cami, Medrese, ve diğer hoyrat vücuda getirmiş olmaları lazım gelir. Fakat şimdiye kadar yapılan bütün tetkiklerde bunlara ait bir kitabe bulunamamıştır”

Alevilik İslamdır diyenlere bir örnek daha… Cami yok 1100lü yıllarda.. ama bügünün serbestliğinde Cami hayranı olanlar türediyse ne yazık.

*** 1987 yılında Kayseri Pınarbaşında Melik Gazi türbesinde Melik Gazi ve Üç büyük yöneticinin Mumyaları ATEŞE verildi. Yangında kısmen yanan mumyalar yobaz, gerici iştahları doyurmamış olacak ki Mumyalar 1996 yılında Vakıflar Bölge Müdürlüğünün yazılı talebi ile::

“ İslamiyet döneminde Mumya yoktur. Bunlar uydurma” gerekçesiyle Kayseri İl Müftülüğü gözetiminde toprağa gömüldü.

Daha sonra yani 50-60 yıl sonra BABAİler bu ahı ve kanı yerde bırakmayıp 1240 yılında isyan etmiştir Selçuklulara karşı.

ÖZET:::

1) Danişmendliler Alevî Devletidir.

2) Danişmendliler Alevîlerin yoğun yaşadığı yerlerde kurulmuştur.

3) Danişmendliler Müslümanlar ve Selçuklular gibi Arap değil
Latin Alfabesi kullandı.

4) İslamda olmayan Mumyalama yöntemiyle Yöneticiler Türbeye konurdu.

5) Danişmendlilerde Cami yoktu. İzine de rastlanmamıştır.

6) Danişmendlilerin kullandığı sembol ve motifler Alevî kökenlidir.

7) Anadolunun bilinen ilk Eğitim kurumu Danişmendliler zamanında kuruldu.

Alevi Pirlerin nefeslerinde Danişmend Gazi anılır ve övülür.


Doğruya varırdı yolları
Kalem tutardı elleri
Bülbüle benzer dilleri
Danişmend yiğitler yatar
Yunus Emre




Yol diliyle: Enel Hakk