Bir Alevî Önderi: Kalender Çelebi (1476-1527)

Bir Alevî Önderi: Kalender Çelebi (1476-1527)

Kalender Çelebi diğer adıyla Civan. Pir-i Sani Balım Sultan’ın küçük kardeşidir. Bazı araştırmacılara göre oğlu, torunudur. Bazılarına göre amcasının oğlu. 1476 yılında doğdu 1527 yılında katledilerek öldürüldü öyle Hakka Yürüdü. Gençlik yıllarını okumak ve şiir yazmakla geçirdi. Abisi Balım Sultan ölünce yerine geçti ve 11 yıl Hacı Bektaş Veli Dergahında Postnişin olarak görev yaptı. Bayezid, Yavuz (lanet olsun) ve Kanuni zamanında yaşamıştır. Kanunî, haksız vergilerle ve babası Yavuzun Alevî düşmanlığınıda miras alarak halkı ezmiştir. Bu yüzden Maraş-Elbistan, Bozok (Yozgat), Sivas, Tarsus halkı ayaklanmıştır. Çiçekli, Karacalu, Akça Koyunlu, Masadlı, Bozoklu aşiretleri de isyana katıldı. Başkaldırının tabanı işçi ve köylü idi.Başlarında Şah Kalender vardır. Sadık bende’si (bende: hayran-kul, birine bağlı kimse) Dulkadiroğlu Beyliği Beylerinden Veli Dündar tarafından desteklenir. İsyana beraber önderlik ederler. Olaylar büyür ve Şah Kalender Maraş ili Elbistan ilçesi Nurhak kasabasına kadar gider.
( Nurhak o zamanlar kasaba idi bugün artan nüfusla doğal olarak ilçe olmuştur. Şu Gurup Yorumun meşhur Nurhak’ı, Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının sığındığı Nurhak… Ataları Kalender bile kendilerinden 400 sene önce orda idi. Kader önderleri asırlar sonra buluşturdu NURHAK DAĞInda)
Nurhakta mücadeleye devam ederler. Ama yetmez. Nurhak Dağında iki Alevî önderi idam edilmiştir. (22 Haziran 1527) Bazı kaynaklar başı vurularak katledildi der.

Tarihçi İbrahim Peçevi, Peçevi Tarihi sayfa: 93 te şöyle der:
“ Kalender Şah o kadar güç ve itibar kazandı, o kadar kalabalık bir topluluğun başı oldu ki, böylesi şimdiye dek hiçbir başkaldırıcıya nasip olmuş değildi. Işık ve Abdal diye anılan ne kadar inancı ve eylemi bozuk kimseler var idiyse yanına toplayıp yirmi- otuz bin kadar eşkıyadan oluşan büyük bir çete meydana geldi ” der

Solakzade Tarihi 2. cilt sayfa 155te: Kanunînin İsyan yüzünden Macaristan seferinden erken döndüğü İsyanı bastırmak için Sadrazam İbrahim Paşayı görevlendirdiği, Behram Paşa, Sipahilerle birlikte Osmanlı ordusu Tokat yakınlarında Mayıs 1527de büyük bir yenilgiye uğrar. (Alevîler Osmanlı ordusunu dağıtır.) Ordunun tüm araç gereçleri falan Kalender Çelebinin eline geçer. Der

Hammer Tarihi vs. Kaynaklarda. Osmanlı dört atınca ordu tokatta yenildi diye Rüşvetler beylere verilir. Beyler ihanet eder. Kalender Şah Sarız-Elbistan yolundan Nurhak Dağına gider. Yanında 30 Bin kişiden sadece 3-4 bin kişi kalır. Yenilir. Nurhak Dağında katledilir diye anlatılır. Çağdaşı ve Talibi olan Koyun Abdal şöyle yazar.

Seni şaha gider derler
Gel gitme güzel Kalender
Atan, Anan, yüzün suyun
Terk etme güzel Kalender

Hacı Bektaş değil mi Ata’n
Hünkar Veli değil mi öten
Kerbelada mekan tutan
Gel gitme güzel Kalender

Sen Hacı Bektaş gülüsün
Şu aleme dopdolusun
Sende bir erin oğlusun
Gel gitme güzel Kalender

Yedilmez oldu yedekler
Kurulmaz oldu otaklar
Harp oldu kaldı çıraklar
Gel gitme güzel Kalender

Bölük bölük oldu Beğler
Dikildi sayvanlar tuğlar
Koyun Abdal durmuş ağlar
Gel gitme güzel Kalender
KOYUN ABDAL



Mürşid eteğinden tutmuşum destim
Bu idi muradım erişdi kastım
Bilmem sarhoşmuyum neyim ben mestim
Erenler verdiyi dolu’yu gördüm

Kalender Abdal’ım koymuşum seri
Şükür kurban kestim gördüm didarı
Erenler serveri, gerçekler eri
Sultan Hacı Bektaş Veli’yi gördüm
KALENDER ÇELEBİ


Ali ile aldı aklım hubların hanı
İntizarda koydu bu garip canı
Yaktı kül eyledi aşk od’u beni
Söyündürür gözlerimin yaşı var

Kalender der daim metheder dilim
Muhammed Alinin yoludur yolum
Bektaşîyim benim maksudum Balım
Her kişinin bir kolaya tavşı var
KALENDER ÇELEBİ


Aşk ile