Türkiye Komünist Partisinin (TKP) kurucusu ve ilk genel başkanı. 1883de Giresunda doğdu. İlköğrenimi babasının görevi nedeniyle Kudüs ve Şamda, ortaöğrenimini Erzurumda gördü. İstanbulda Hukuk Mektebini bitirdikten sonra Fransaya gitti. Pariste Siyasal Bilgiler Yüksekokulunda öğrenim gördü (1910). Ahmed Ferit (Tek) tarafından çıkarılan ve Milli Meşrutiyet Fırkasının sözcülüğünü yapan İfham gazetesinde, yazı işleri müdürü olarak çalıştı. İstanbuldaki ilk yıllarında İttihat ve Terakki yanlısıyken, baskıcı uygulamaları nedeniyle, sonradan bu örgüte muhalif bir çizgi izlemeye başladı. Mahmud Şevket Paşanın öldürülmesinden sonra Sinopa sürüldü. 1914te birkaç arkadaşıyla birlikte Rusyaya kaçtı. Ekim 1917deki Sovyet Devriminden sonra Moskovaya gitti. Tatar-Başkırt devrimcileriyle birlikte Yeni Dünya gazetesini çıkardı. Moskovada I. Türk Sol Sosyalistleri Kongresinin ( 25Temmuz 1918) ve I. Müslüman Komünistler Kongresinin (Kasım 1918) toplanmasına ön ayak oldu.10 Eylül 1920de yine Baküde toplanan, TKP I. Kongresinde, sosyalistlerin birliğini sağlamaya yönelik etkin girişimlerde bulundu. TKP bu kongrede çalışmalarının ağırlığını Anadoluya kaydırmayı kararlaştırdı.TKPnin Türkiyedeki etkinliklerini ve örgütlenmesini düzenlemek üzere, 28 Aralık 1920de Baküden Karsa geçti. Ayrıca Ankaraya giderek, Mustafa Kemal ile görüşmeyi amaçlıyordu. Karstan Erzuruma doğru yola çıkan grup, protesto gösterileriyle karşılaştı ve kente sokulmadı. Mustafa Suphi can güvenliklerinin ortadan kalkması üzerine arkadaşlarıyla birlikte Trabzona geçti. Motorla Batuma gitmeyi, oradan da Baküye dönmeyi kararlaştıran grup, sağlanan bir motorla Kardenize açıldı. Trabzon açıklarında saldırıya uğrayan Mustafa Suphi ve arkadaşları, öldürülerek denize atıldı. (1921)
Salı Haz. 24, 2008 4:07 pm